Jharkhand Board Class 7TH Sanskrit Notes | शौर्यगीतम्
JAC Board Solution For Class 7TH Sanskrit Chapter 16
1. चलन्तु वीरसैनिकाः सरन्तु धीरसैनिकाः।
सम्मुखेऽस्तु पर्वतः पततु कुलिशः सर्वतः ।।
अर्थ― सामने पहाड़ हो, सभी ओर वज्र गिरे, फिर भी वीर और धीर
सैनिक आगे बढ़ते चलें।
2. कदापि मा बिभीहि त्वं पुरः पदं निधेहि त्वम ।
चलन्तु वीरसैनिकाः सरन्तु धीरसैनिकाः ।।
अर्थ―कभी न डरें हमेशा सामने पैर रखें, वीर और धीर सैनिक आगे
बढ़ते चलें।
3. रात्रिरस्तु वा दिवा कोऽपि सन्निधौ न वा ।
काशय प्रकाशय भारतं विकासय ।
चलन्तु वीरसैनिकाः सरन्तु धीरसैनिकाः ।।
अर्थ― रात हो या दिन, कोई साथ हो या न हो भारत के विकास के
लिए वीर और धीर सैनिक आलोकित करते हुए आगे बढ़ते चलें।
4. सर्वतस्तु भक्षकाः भवन्तु तस्य रक्षकाः ।
अखण्डोजोवर्धकः ध्वजोऽस्ति यः त्रिवर्णकः ।
चलन्तु वीरसैनिकाः सरन्तु धीरसैनिकाः ।।
अर्थ―जब चारों ओर भक्षक हों तब आप उनका रक्षक बने। तेज को
बढ़ाने वाला जिनका तिरंगा है वीर और धीर सैनिक आगे बढ़ते चलें।
5. मनसि ते दृढव्रतं भारतस्य रक्षणम् ।
दीव्यतु धरणीतले भारतम् अनारतम् ।
चलन्तु वीरसैनिकाः सरन्तु धीरसैनिकाः ।।
अर्थ― भारत की रक्षा ही मन में जिनका कठोर व्रत है इस धरती पर
भारत में हमेशा चमकते रहे वीर और धीर सैनिक आगे बढ़ते रहें।
अभ्यासः
प्रश्न संख्या 1 शब्दार्थ है।
2. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तराणि लिखत―
(क) के वीराः सन्ति ?
(ख) सैनिकाः कं विकासयन्तु ?
(ग) कः दीव्यतु?
(घ) कस्मिन् दृढव्रतं भवेत् ?
उत्तर― (क) सैनिकाः
3. रेखाङ्कितानि पदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत―
(क) सैनिकाः पुर: चलन्तु ।
(ख) त्वं भारतं विकासय ।
(ग) भारतस्य रक्षका: भवन्तु ।
(घ) ध्वजः त्रिवर्णकः अस्ति ।
उत्तर― (क) के पुरः चलन्तु ?
(ख) त्वं कं विकासय?
(ग) कस्य रक्षकाः भवन्तु
(घ) कः त्रिवर्णकः अस्ति?
4. पदपरिचयं दीयताम् ―
पदानि मूलधातुः लकारः पुरुषः वचनम्
यथा― गच्छन्तु गम् लोट प्रथमः। बहुवचनम्
सरन्तु .......... ............ ............ ..............
पततु ........... ............ ............. ............
दीव्यतु ............ ............. ............. ............
भवन्तु ............ ............. ............. ...........
उत्तर―सरन्तु सृ लोट्लकार प्रथम पु० बहुवचन
पततु पत् लोट्लकार प्रथम पु० एकवचन
दीव्यतु दीव्। लोट्लकार प्रथम पु० एकवचन
भवन्तु भू लोट्लकार प्रथम पु०। बहुवचन
5. अधोलिखितानि पदानि आधृत्य वाक्यानि रचयत
(क) सैनिकाः ..................
(ख) कोऽपि ..................
(ग) भारतम् ..................
(घ) भक्षकाः ..................
(ङ) कदापि ..................
उत्तर―(क) सैनिकाः रक्षन्ति।
(ख) कोऽपि दुःखी मा भवेत।
(ग) भारतम् अस्माकम् राष्ट्रम् अस्ति।
(घ) भक्षकाः भक्षयन्ति।
(ङ) कदापि असत्य मा वद।
6. गीतस्य पदानि योजयत―
अ आ
चलन्तु वीर सैनिकाः भवन्तु तस्य रक्षकाः
रात्रिरस्तु वा दिवा भारतस्य रक्षणम्
सर्वतस्तु भक्षकाः कोऽपि सन्निधौ न वा
मनसि ते दृढव्रतं सरन्तु धीरसैनिकाः
उत्तर― चलन्तु वीर सैनिकाः सरन्तु धीर सैनिकाः
रात्रिरस्तु वा दिवा कोऽपि सन्निधौ न वा
सर्वतस्तु भक्षकाः भवन्तु तस्य रक्षकाः
मनसि ते दृढव्रतं भारतस्य रक्षणम्
■■